A

                                                                                                                                   

Ada: Dört tarafı denizlerle çevrili olan kara kütlesidir.

Adatepe: Düzlükler içinde yükselen tepelerdir.

Adayayı: Kara önünde sıralanan adalar.

Adyabatik: Sıcaklık alışverişi olmadan, hava kütlesinin ısınması soğumasıdır.

Akarsu havzası: Akarsuyun kolları ile birlikte sularını toplayıp boşalttığı alandır.

Akarsu rejimi: Akımın yıl boyunca gösterdiği değişimdir.

Akarsu: Belirli bir yerden akan su kütlesidir.

Akdeniz iklimi: 30 40 derece enlemleri arasında görülür. Yıllık yağış miktarı 600-1000 mm ‘dir. Bitki örtüsü makidir.

Akım: Akarsuyun belli bir kesitinden geçen su miktarıdır.

Akıntı: Suların bulundukları yerden başka bir yere taşınmasıdır.

Akifer: Kalkerli arazilerde oluşan su birikintisidir.

Akmaz: Menderesli bir akarsuda su geçirmeyen bölgedir.

Alçak basınç: Yeryüzünden gelip yukarı doğru çıkan basınç türüdür. Çevreden merkeze.

Alçı taşı: Jips.

Alg: Su yosunudur..

Alkali: Kurak bölgelerde bulunan tuzdur.

Alokton: Yer hareketleri sonucunda taşınan kayaçlardır.

Alpin çayırlar: Dağların yüksek yerlerinde bulunan ot topluluklarıdır.

Alüvyal set gölleri: Akarsuların getirdiği alüvyonların bir körfezi kapatması sonucunda oluşan göllerdir.

Alüvyon tabanlı vadi: Akarsuların eğimin azaldığı yerlerde taşıdığı malzemeyi biriktirmesi sonucu oluşur.

Alüvyon toprak: Akarsuların taşıyıp eğimin azaldığı yerde bıraktığı topraklardır.

Amfibol: Kayaç yapıcı mineral grubudur.

Anemometre: Rüzgârın hızını ölçen alettir.

Antiklinal: Kıvrılma sonucunda yüksekte kalan bölümdür.

Antimeridyen: Her meridyenin tam karşısındaki meridyendir.

Antropojeomorfoloji: İnsanın doğal süreçlere yaptığı bütün etkilerdir.

Aphel: Dünya’nın Güneş’e en çok uzaklaştığı gündür.(günöte)

Artezyen: İki geçirimsiz tabaka arasındaki geçirimli tabakada bulunan yeraltı sularıdır.

Asılı buzul vadi: Vadi oluşumu sona erince yamaçta asılı kalmış vadilerdir.

Asimetrik vadi: Bir vadiye bakıldığında bir yamacın diğer yamaçtan farklı olmasıdır.

Atlas: Haritalardan oluşan kitaplardır.

Atmosfer basıncı: Atmosferi oluşturan gazların yeryüzüne yaptığı ağırlıktır.

Atmosfer: Hava küre.

Avgit: Kayaç yapıcı mineral grubudur.

Ay tutulması: Dünya’nın Güneş ve Ay arasına girerek Ay’ı gölgelemesidir.

Aydınlanma çemberi: Karanlık ve aydınlık yerleri ayıran sınırdır.

Azonal topraklar: Dış kuvvetlerin koparıp getirdiği topraklardan oluşurlar.

                                            B

Bank: Gel-git yataklarıyla kara arasındaki gel-git etkileme alanıdır.

Barkan: Rüzgârın biriktirmesi sonucun da kumulların hilal şeklini almasıdır.

Barometre: Hava basıncını ölçen alettir.

Başkalaşım kayaçlar: Basıncın etkisiyle kayaçların kimyasal yapısının değişmesidir.

Beşeri ve ekonomik haritalar: Nüfus özellikleri ve ekonomik faaliyetlerin dağılışını gösterir.

Birikinti konisi: Eğimli yamaçlarda akarsuların taşıdıkları malzemeyi yamacın eteğinde biriktirmesi ile oluşur.

Biyom: Yeryüzündeki benzer bitki ve hayvan topluluklarını barındıran bölgelerdir.

Biyosfer: Canlılar küresi

Boğaz vadi: Akarsuların derine aşındırması sonucu oluşan vadi tipidir.

Boreal kuşak: İğne yapraklı ormanların bulunduğu soğuk kuşaktır.

Boyun: İki tepe arasındaki düzlüktür.

Boyuna kıyı tipi: Kıyı gerisinde uzanan dağlara paralel bir şekilde uzanan kıyı tipidir.

Bozkır: İlkbahar yağışları ile yeşeren, yaz kuraklığı ile sararan kısa boylu otlardır.

Buharlaşma: Kara ve denizlerdeki suyun gaz haline geçmesidir.

Bulut: Bir hava kütlesinin yükseldikçe İçindeki su buharının su zerrecikleri haline dönüşmesidir.

Burun: Karanın denize doğru uzanmış kısmıdır.

Buzul vadisi: Buzulun yamaçtan aşağı inerken aşındırma yapıp vadiyi U şeklinde aşındırmasıdır.

Buzyalağı: Sirk.

                                            C

Cephesel yağışlar: Sıcak ve soğuk havanın karşılaşması sonucunda oluşan yağışlardır.

Coğrafi bölge: Coğrafi özellikleri bakımından birbirine benzeyen en geniş coğrafi birimdir.

Coğrafi bölüm: Coğrafi bölge içerinde belirli koşullarda farklılık gösteren küçük birimlerdir.

Coğrafi konum: Bir yerin çevresiyle ilgili görünümüdür.

Coğrafi koordinatlar: Ülke konumunu ifade eder.

Coğrafya: Yeryüzünü her şekliyle inceleyen bilimdir.

                                            Ç

Çekirdek: Dünya’nın en içte bulunan kısmıdır.

Çelenkli toprak: Eğimli yamaçlarda küçük taraça şeklindeki topraklardır.

Çığ: Eğimin ve kar yağışının fazla olduğu yerlerde görülen doğal afettir.

Çizik ölçek: Küçültme oranının bir doğru üzerinde gösterilmesidir.

Çopur arazi: Lapyalı arazilere denir.

Çökme dolini: Yer altında bulunan mağaraların tavanlarının incelerek çökmesidir.

Çöküntü depremleri: Büyük boşlukların veya mağaraların çökmesi sonucu oluşan depremlerdir.

Çöl iklimi: Dinamik yüksek basınç alanlarında ve orta kuşağın iç kesimlerinde görülür. Yağışları azdır, bitki örtüsü kurakçıl otlar ve kaktüslerdir.

Çöl toprağı: tuz ve kireç oranının fazla olduğu verimsiz topraklardır.

                                            D

Dağ eteği ovası: Birikinti konilerin yana yana gelmesiyle oluşmuşlardır.

Dağ içi ovası: Karşılıklı yamaçlardaki malzemenin dağın arsındaki çukurluğa birikmesiyle oluşur.

Dağ meltemi: Gece dağdan vadiye doğru esen rüzgârlardır.

Dağ: Çevresine göre yüksekte kalan yerdir.

Dalga çukuru: Dalganın deniz yüzeyinden alçalan kısmıdır.

Dalga sırtı: Dalganın deniz yüzeyinden yükselen kısmıdır.

Dalga uzunluğu: Birbiri ardına gelen iki dalga arasındaki mesafedir.

Dalga: Göl ve denizlerde suların salınım hareketleridir.

Dalmaçya kıyı tipi: Kıyıya paralel uzanan dağların arasındaki vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan kıyı tipidir.

Deflasyon: Rüzgârın aşındırıp savurmasıdır.

Deflasyon: Rüzgârın aşındırıp savurmasıdır.

Denge profili: Akarsuyun deniz seviyesine gelmesidir.

Deniz meltemi: Gündüz rüzgârlar karadan denize doğru esmesidir.

Denüdasyon: Doğal erozyon.

Deprem: Yerin derinliklerinde oluşan kırılmalar sonucunda oluşan sarsıntılardır.

Dere: Suyu az, boyu kısa olan akarsulardır.

Dev kazanı: Akarsuların yüksek bir yerden düşmesi sonucunda düştüğü yerde oluşan aşınım şeklidir.

Dış kuvvet: Yeryüzünü düzleştirmeye çalışan kuvvettir.

Dış püskürük taşlar: Magmanın yeryüzüne çıkarak soğumasıyla oluşur.

Dikit: Mağaralarda oluşan kalker birikintisinin aşağı doğru akması sonucunda oluşan kolondur.

Dinamik basınç: Dünya’nın hareketinden dolayı oluşan basınç alanıdır.

Dolin: Kalkerlerin erimesi sonucunda derinlikler az genişlikleri fazla aşınım şekilleridir.

Doruk: Bir dağın en tepesindeki yere verilen isim, zirvedir.

Drenaj: Suyun akıtılmasıdır.

Düzenli yağış rejimi: Yağış rejimi birbirine yakın halde gerçekleşmesidir.

Düzensiz yağış rejimi: Yağış rejiminin çok farklı olması durumudur.

Düzlem projeksiyon: Bir küreyi dikkate alarak teğet geçtiği yerlerin haritaya çiziminde hata oranını en aza indirmek için kullanılan yöntemdir.

                                            E

Ekinoks: Gece gündüz eşitliğidir.

Ekliptik düzlem: Yer’in yörüngesinin çevrelediği düzlemdir.

Eksen eğikliği: Dünya’nın yıllık hareketi sonucunda ekvator ile ekliptik düzlem arasında bulunan açıdır.

Eküidistans: Bkz. Eş yükselti aralığıdır.

Ekvator: Yerküreyi iki eşit parçaya böle en büyük hayali çemberdir.

Ekzosfer: Atmosferin en üst tabakasıdır.

Endemik: Belirli bir bölgede yaşayan türlerdir.

Enine kıyı tipi: Kıyı gerisinde uzanan dağlara dik bir şekilde uzanan kıyı tipidir.

Episantr: Depremin yeryüzündeki odak noktasıdır.

Erime çukurları: Karstik arazilerde dolinlere benzeyen çukurluklardır.

Erozyon: Toprağın sadece üst kısmının yeryüzü şekilleri ve iklim etkisiyle kaymasıdır.

Eş yükselti aralığı: İki izohips arasındaki yükselti farkıdır.

Evren: Sonsuz boşluk içinde yer alan gök varlıklarının tümüdür.

                                            F

Falez: Dağların kıyıya paralel olduğu yerlerde dalgaların kıyıyı aşındırması sonucu oluşan dikliktir.

Fay kaynağı: Yer altı sularını kırıklı yapıdan yukarı çıkmasıdır.

Fırlama: Yanardağdan çıkan her türlü malzeme.Fiyord kıyı tipi: Buzulların erimesi sonucu oluşan buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşan kıyı tipidir.

Fiziki haritalar: Yeryüzü şekillerinin gösterildiği haritalardır.

Fiziksel ayrışma: Kayaçların yapısı bozulmadan daha küçük parçalara ayrılmasıdır.

Fiziksel tortul taşlar: Dış kuvvetlerin yeryüzünden kopardıkları parçaları deniz tabanlarında birikmesiyle oluşan taşlardır.

Flora: Belli bir yerin bitkilerin tümüdür.

Formasyon: Şekilleri birbirine benzeyen bitkiler topluluğudur.

Fön rüzgârı: Yüksek bir yerden alçak bir yere doğru esen kuru rüzgârdır.

                                            G

Garig: Maki bitkisinin tahrip edildiği yerlerde oluşan bitkilerdir.

Gel-git: Ay’ın çekim kuvvetinden dolayı suyun çekilmesi ve kabarması olayıdır.

Geographia: Latince ’de Coğrafya terimi karşılığıdır.

Gerçek alan: Yer şekillerini dikkate alarak hesaplanan alandır.

Gideğen: Akarsu ya da göl ayağıdır.

Gnays: Granitin yüksek sıcaklıkta değişime uğraması, başkalaşmasıdır.

Göl: Çukurluklara biriken sudur.

Gölet: Yapay küçük tatlı su gölü…

Graben: Kırılma sonucunda alçakta kalan düzlüktü

                                            H

Habitat: Aynı tür canlıların yaşama bölgesidir.

Hafriyat: Kazı

Hâkim rüzgâr yönü: Bir merkezde yıl içinde rüzgârın en çok estiği yöne denir.

Halofik bitkiler: Tuzcul bitkilerdir.

Halomorfik toprak: Kurak bölgelerde suyun buharlaşmasıyla tuzun toprağın yüzeyinde birikmesiyle oluşur.

Hamada: Çöllerde üzeri taş parçaları ile kaplı kısımdır.

Harita: Yeryüzünün ölçekle küçültülüp çizilen taslağıdır.

Hava durumu: Dar bir alanda meydana gelen kısa süreli olaylardır.

Hava kütlesi: Havada sıcaklık ve nem bakımından aynı özellikleri gösteren geniş alanlardır.

Havanın nemliliği: Atmosferdeki su buharının miktarı ve oranıdır.

Hazan: Sonbahar.

Heyelan set gölü: Heyelan sonucunda kayan kütlenin akarsu önünü kapatması sonucunda oluşan göllerdir.

Heyelan: Toprağın ana kaya ile birlikte aşağıya doğru taşınmasıdır.

Hidrasyon:  Kayaçlarda mineral ve elementin su ile birleşmesiyle oluşan kimyasal olaydır.

Hidrofik bitkiler: Su isteyen bitkilerdir.

Hidrografya: Su bilimidir.

Hidromorfik toprak: Bataklık alanlarda oluşan topraktır.

Hidrosfer: Su küre

Higrometre: Nem oranını ölçer.

Hiposantr: Depremin odak noktasıdır.

Horst: Kırılma sonucunda yüksekte kalan bölümdür.

Hörgüç kayalar: Buzul aşındırmasıyla oluşmuş hörgüce benzeyen yapıdır.

Humus: Toprağın mineral bakımından zengin olmasıdır.

                                             I

Irmak adası: Akarsuyun taşıdığı malzemeyi yatak ortasında biriktirmesi ile oluşan kum adalarıdır.

                                            İ

İç denizler: Okyanuslara dar boğaz ve kanallara bağlanan denizlerdir.

İç kuvvetler: Yeryüzünün engebeli hale getiren kuvvettir.

İç püskürük taşlar: Magmanın yerin derinliklerinde soğumasıyla oluşur.

İklim: Hava olaylarının bıraktığı etkinin yıllar sonraki durumudur.

İltiva: Kıvrılma.

İmbat: Kıyı Ege’deki deniz meltemidir.

İnfilak: Patlama.

İnsolasyon: Güneşlenme.

İntrazonal topraklar: Oluşumları ana kayaya bağlı olan topraklardır.

İsofik bitkiler: Kurakçıl bitkilerdir.

İsonef: Eş bulutluluk eğrisi.

İstep: Bozkır.

İzdüşüm alan: Her yer düzmüş gibi hesaplanan alandır.

İzobar: Eş basınç eğrisidir.

İzohips: Eş yükselti eğrisidir.

İzostasi: Dengeleme mekanizmasıdır.

İzoterm: Eş sıcaklık eğrisidir.

                                             J

Jeofizik: Yeryuvarını inceleyen bilimdir.

Jeomorfoloji: Yer şekillerini inceleyen bilim dalıdır.

Jeopolitik konum: Bir ülkenin coğrafi konumu, büyüklüğü, şekli, ikliminin milletler arsı politikada oynadığı roldür.

Jeostratejik: Bir ülkenin askeri açıdan konumunu ifade eder.

Jeotermal sular: Yeraltından çıkan sıcak sulardır.

Jeotermi: Yer kabuğunun yerin derinliklerine doğru ısınması ve yerden yükseldikçe soğumasıdır.

                                             K

Kadastinofizm: Afet senaryosudur.

Kahverengi orman toprakları: Orta kuşakta yer alan humus bakımından zengin olan toprak çeşitidir.

Kalsimorfik toprak: Kireç taşının üzerinde oluşan topraktır.

Kame: Alçak, dik kenarlı, kısa sırt veya masa şeklindeki tepelerdir.

Kanyon vadi: Akarsuların derine aşındırması sonucunda oluşturulan iki dağ arasında kalan vadilerdir.

Kapalı denizler: Okyanusla bağlantısı olmayan gerçekte göl olan denizlerdir.

Kapalı havza: Bir akarsuyun denize ulaşmamasıdır.

Kaptür: Güçlü bir akarsuyun başka küçük bir akarsuyu kendisine katmasıdır.

Kar: Havadaki nemin 0 derecenin altına düşmesi sonucu oluşan buz kristallerinin yere düşmesidir.

Kara meltemi: Geceleri rüzgârın karadan denize doğru esmesidir.

Karasal iklim: Kışlar soğuk ve uzun geçer, yazlar ise sıcaktır. Bitki örtüsü iğne yapraklı ormanlardır.

Karayel: Ülkemize kuzeybatıdan gelip soğutucu etki yapan rüzgârdır.

Karstik arazi: Suda çözülebilen kayaçlardan oluşan arazidir.

Karstik göl: Suda çözülebilen kayaçların çözülmesiyle oluşan göllerdir.

Karstik kaynaklar: Kalkerlerin mağara, düden içlerinde olup suların eritmesi sonucunda tekrar yüzeye çıkmasıdır.

Kartografya: Harita bilimidir.

Kasırga: Şiddetli rüzgârlardır.

Kaynak: Akarsuyun doğduğu yerdir.

Kertik(çentik) vadi: Bir akarsuyun dağı V şeklinde aşındırmış halidir.

Kesir ölçek: Küçültme oranının kesir şeklinde gösterilmesidir.

Kettle: Tabakalanmış depolar içerisinde yer alan kapalı çukurlardır.

Kıble: Ülkemize güneyden gelip sıcak etki yaratan rüzgârdır.

Kırgıbayır: Yarı kurak iklim bölgelerinde yüzey sularının aşındırması sonucunda keskin sırtlardır.

Kırılma dağlar: Orojenez sırasında tortul tabakasının sert ise kırılır. Bu kırılmalar sonucunda oluşan dağlardır.

Kış soisti: 21 Aralık tarihine verilen isimdir.

Kıta sahanlığı: Kıyıdan itibaren derinliğin 200 m bulan kısmıdır.

Kıvrım dağları: Orojenez sırasında tortul tabakaların kıvrılması sonucunda oluşan dağlardır.

Kıyı aşınım düzlüğü: Dalgalar girinti ve çıkıntılı kıyıları düzleştirirler ve kıyı aşınım düzlükleri oluşur.

Kıyı çizgisi: Kara ile denizi ayıran sınırdır.

Kıyı kordonu: Bir koyun ağzında kıyıya paralel biçimde biriken kumullardır.

Kıyı oku: Dalgaların kumları deniz içinde dik bir şekilde biriktirmesidir.

Kıyı set gölleri: Alçak kıyılarda dalganın etkisiyle oluşan göllerdir.

Kıyı: Kıyı çizginin iki yanıdır.

Kimyasal ayrışma: Kayaçların yapısının değişmesi ve bu değişmeden yeni kayaçların ortaya çıkmasıdır.

Kimyasal tortul taşlar: Suda eriyen minarellerin sertleşmesiyle oluşan taşlardır.

Klimatoloji: İklimi inceleyen bilim dalıdır.

Kolüvyal toprak: Dağlarda ufalalanan malzemenin dağ eteklerinde toplanması ile oluşan topraktır.

Konveksiyonel yağış: Havanın ısınarak yükselmesi ve yükseldikten sonra soğuması sonucunda oluşan yağışlardır.

Korrazyon: Aşındırmadır.

Koy: Körfezlerin küçük halleridir.

Kör vadi: Kayaçların erimesiyle oluşan ve vadi ağzı bulunmayan vadilerdir.

Körfez: Denizlerin kara içlerine girmiş olan bölümleridir.

Krater: Yanardağın ağız kesimidir.

Kroki: Bir yerin ölçek olmadan düzlem üzerine aktarılmasıdır.

Kuarsit: Başkalaşmış kuars tanelerinden oluşmuş kayaçtır.

Kumsal: Dalgalar tarafından denizden getirilen kum tanelerin birikmesi ile oluşur.

Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1/500000’den küçük olan haritalardır.

Küçültme oranı: Gerçek uzunluk ile harita uzunluğu arasındaki orandır.

Kümülüs bulutları: Alt kısımları düz pamuk yığınına benzeyen bulutlardır.

                                             L

Lagün: Kıyı kordonlarının koyun önünü kapatması ile meydana gelir.

Lahar: Yanardağ yamacından akan çamurlu akıntı.

Lapya: Kalkerlerin sularla erimesi soncunda oluşan çukurluklardır.

Lejand: Haritalarda kullanılan simgelerin anlamını gösterir.

Levha: Yer kabuğunu meydana getiren büyük kara parçalarıdır.

Lodos: Ülkemize güneybatıdan gelen rüzgârlardır ve soba zehirlenmelerine neden olur.

Lös toprak: Rüzgârın taşıyıp biriktirdiği topraklardır.

                                             M.

Mağara: Yeraltı sularının etkisiyle kolay eriyebilen kayaçların erimesi sonucunda oluşan boşluklardır.

Mantar kaya(Şahit): Kurak bölgelerde rüzgârın kayaları alt kısımlarından parçalayarak oluşturulmuş aşınım şekilleridi.

Med- cezir: Bkz. Gel-git

Meltem: Gün İçindeki sıcaklık farkına bağlı basınç merkezleri arasında oluşur.

Memba suyu: Kaynak suyudur.

Memba: Kaynak

Menderes: Akarsu yataklarında eğimin azalması sonucu akarsuyun büklümler yaparak akmasıdır.

Menderesli vadi: Yatak eğiminin azaldığı yerde akarsuyun büklümler yaparak oluşturduğu vadidir.

Mercan kıyı tipi: Kireçli kalıntıların üst üste birikmesiyle oluşan kıyı tipidir.

Meridyen: Bir kutuptan diğer kutba ulaşan paralelleri dik kesen hayali çizgilerdir.

Mesa: Yatay tabakalı sahalarda yüksek ve geniş düzlüktür.

Meteoroloji: Hava hareketlerini inceler.

                                             N

Nadas: Toprağın verimini arttırması için bir yıl ekip bir yıl boş bırakılmasıdır.

Nefometre: Bulutluluğu ölçen alettir.

Nife: İç çekirdektir.

Nimbüs bulutları: Kalın, yoğun, siyah renkli bulutlardır.

                                             O

Obruk: Kireç taşlarını çözülmesiyle meydana gelen kuyulardır.

Odak derinliği: Depremin iç merkez ile dış merkez arasındaki uzaklıktır.

Oksidasyon: Kayalarda minarellerin oksijenle birleşmesi sonucunda meydana gelen kimyasal değişmedir.

Organik tortul taşlar: Bitki ve hayvan kalıntılarının sertleşmesiyle oluşan taşlardır.

Orman üst sınırı: Ormanların yetişebildiği en üst sınırdır.

Orografik yağış: Nemli havanın dağa doğru yükselirken soğuyup oluşturduğu yağışlardır.

Orojenez: Dağ oluşum hareketleridir.

Orta kuşak: Dönenceler ile kutup arasında kalan kuşaktır.

Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1/200000-1/500000 arası olan haritalardır.

Ova: Çevresine göre alçakta kalan yerdir.

Ozan: Dünya’yı gelecek olan zararlı ışınlara karşı koruyan bir yapıdır.

                                              Ö

Ölçek: Haritalarda belli bir yeri küçültme oranıdır.

Örtü buzulu: Geniş alan kaplayan buzul türüdür.

Özel konum: Bir yerin denizlere, bölgelere göre konumudur.

                                             P

Peneplen: Kara kütlelerinin aşınma sonucu düzleşmesidir.

Peribacası: Volkanik bir arazide sel sularının aşındırması sonucu oluşan yeryüzü şeklidir.

Perihel: Dünya’nın Güneş’e en çok yaklaştığı gündür.(günberi)

Petroloji: Kayaç bilimidir.

Pluviyometre: Yağmurölçer.

Podzol toprak: İğne yapraklı ağaçların bulunduğu soğuk ve nemli iklim bölgelerin toprağıdır.

Polar hava: Kutupsal soğuk havadır.

Polye: Kireçtaşlarının çözülmesiyle oluşan ovalardır.

Poyraz: Ülkemize kuzeydoğudan gelip soğuk etki yaratan rüzgârdır.

Projeksiyon: Haritalardaki bozulma oranını en aza indirmek için kullanılan yöntemdir.

Püskürük taşlar: Magmanın yerin derinliklerinde veya yeryüzüne çıkıp soğumasıyla oluşan taşlardır.

                                             R

Regresyon: Deniz gerilemesidir.

Relief: Yer şekilleri topluluğudur.

Relik bitki: Eski çağlardan günümüze kadar gelen bitkilerdir.

Rendzina: Humuslu, karbonatlı topraktır.

Rendzinalar: Yumuşak kireç taşları üzerinde oluşan topraklardır..

Ria kıyı tipi: Akarsu vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşan kıyı tipidir.

Rüzgâr mağarası: Dağ ve tepelerde oluşan oyuklardır.

Rüzgârgülü: Bütün yıl rüzgârın hangi yönde daha çok estiğini gösteren şekildir.

                                             S

Samyeli(Keşişleme): Ülkemize güneydoğudan gelir ve sıcak etki yaratan rüzgârlardır.

Sander: Eriyerek geriye doğru çekilen buzulların oluşturduğu düzlüklerdir.

Sarkıt: Mağara tavanların oluşan kalker birikintisidir.

Seizma: Deprem

Seki: Alüvyon tabanlı vadilerde meydana gelen basamak şeklindeki yamaçlardır.

Sel: Sağanak yağışın fazla olduğu ve bitki örtüsünün yoksun olduğu yerlerde yaşanan doğal afettir.

Senklinal: Kıvrılma sonucunda alçakta kalan bölümdür.

Serbest dalga: Kendiliğinden oluşan dalgalardır.

Set gölü: Herhangi bir şeyin akarsuyun önünü kapatması sonucunda oluşan göllerdir.

Sial: Yer kabuğunun en üst katmanıdır.

Silindirik projeksiyon: Ekvator ve çevresinin hata oranının en aza indirmek için kullanılan yöntemdir.

Sima: Sial katmanını altında yer alan katmandır.

Sinoptik harita: Hava haritası.

Sirk buzulu: Dağların yüksek kesimlerinde çanaklarda oluşan buzul şeklidir.

Sirk: Küçük aşınım çukurlarıdır.

Sirüs bulutları: Seyrek buz kristallerinden oluşan bulutlardır.

Sismograf: Depremin şiddetini ölçmeye yarayan alett.

Sönmüş yanardağ: Patlama etkinliğini kaybetmiş yanardağlardır.

Stratüs bulutları: Gökyüzünü kaplayan yeryüzüne yakın yerlerde oluşan koyu renkli bulutlardır.

Su bölümü çizgisi: İki akarsuyu birbirinden ayıran çizgidir.

Sütun: Sarkıt ve dikitlerin birleşmesi sonucunda oluşan mağaralardaki kalker birikintisidir.

                                             Ş

Şelale: Akarsuların yüksek bir yerden dökülmesidir.

Şelf: Kıta sahanlığıdır.

                                             T

Tabaka kaynağı: Geçirimli tabakalardan sızan suların geçirimsiz tabakalar üzerinde birikerek yüzeye çıkmasıdır.

Taban seviyesi ovaları: Akarsuyun denize döküldüğü yerde oluşan geniş tabanlı ovalardır.

Taban seviyesi: Akarsuların yataklarını denize kadar aşındırmasıdır.

Taban suyu: Alüvyal arazilerde geçirimsiz tabakalar üzerinde biriken yer altı sularıdır.

Tabanlı vadi: Akarsu yatağının her iki tarafında geniş düzlüklerden oluşmuş badilerdir.

Takke buzulu: Dağların zirvesin kaplayan buzullardır.

Talveg çizgisi: Bir akarsudaki en derin noktaları birleştirdiği varsayılan çizgidir.

Tektonik depremler: Yer kabuğu Hareketleri sonucunda oluşan sarsıntılardır.

Tektonik göl: Tektonik hareketler sonucu oluşan çöküntü alanlara suların dolması ile oluşan göllerdir.

Tektonik hareketler: Yer kabuğunda oluşan hareketlerdir.

Tektonik: Yer kabuğunda oluşan hareketleri inceleyen bilimdir.

Termal kaynaklar: Bir kaynağın sularının hava sıcaklığının 5 ile 6 derece yüksek olduğu kaynaklardır.

Terra rosa: Akdeniz bölgesinde yer alan kızıl renkteki topraktır

Tombolo: Kıyı ile adaları birbirine bağlayan oklardır.

Toprak coğrafyası: Toprakların dağılışını, yapısını, oluşum şekillerini inceler.

Toprak kayması: Bkz. Heyelan

Tortul taşlar: Kimyasal ve fiziksel yollarla ufalanan kayaçların denizlerde birikmesiyle oluşan taşlardır.

Transgresyon: Deniz ilerlemesidir.

Traverten: Sıcak su kaynakların bulunduğu alanlarda kalsiyum karbonatın çökmesiyle oluşan basamaklardır.

Tropikal iklim: 10 ile 20 derece enlemlerinde bulunan, yaz ayları yağışlı kışlar kurak geçen doğal bitki örtüsünün savan olduğu iklim tipidir.

Tropikal kuşak: Dönenceler arasında kalan kuşaktır.

Troposfer: Atmosferin yeryüzüne temas eden en alttaki tabakadır.

Tüfit: Yanardağ püskürmesi kırıntılarıdır.

                                             U

Uvala: Dolinlerin birleşmesi sonucu oluşurlar ve şekilleri düzensizdir.

                                             V

Vadi buzulu: Vadilerden aşağıya doğru akan buz ırmaklarıdır.

Vadi kaynağı: Akarsuların derine aşındırma yaparak yer altı suyunun bulunduğu tabakayı kesmesiyle oluşan kaynaktır.

Vadi kaynakları: Vadi tabanı düzlükleri bunla yamaçlarına bağlandığı yüzeylerde oluşmuşlardır.

Vadi meltemi: Vadiden yamaçlara doğru esen rüzgârlardır.

Vejetasyon coğrafyası: Bitkileri inceleyen coğrafyanın dalıdır.

Vejetasyon: Belli yörelere özgü bitkilerin bir araya gelmesiyle oluşan topluluktur.

Vertisoller: Göl tabanlarında kireçli alan üzerinde oluşan topraklardır.

Volkan bacası: Magmanın yeryüzüne ulaşıncaya kadar geçtiği yoldur.

Volkan konisi: Yanardağdan çıkan materyallerin üst üste yığılması sonucu oluşan konidir.

Volkan: Magmanın yeryüzüne çıkmasıdır.

Volkanik depremler: Volkanik patlamalar ardında oluşan depremlerdir.

Volkanik göl: Krater veya maarlarda meydana gelmiş göllerdir.

Volkanik set gölü: Volkanik patlama sonucunda çıkan materyallerin akarsu önünü kapatması sonucu oluşan göllerdir.

Volkanizma: Yerin derinliklerinde bulunan magmanın kırıklı yer bularak yüzeye çıkmasıdır.

Volkonoloji: Yanardağ bilimi.

                                             Y

Yağış rejimi: Bir bölgeye düşen yağışın aylara ve mevsimlere göre dağılışıdır.

Yağış: Havadaki nemin doğma noktasını aşıp su damlacıkları, buz kristalleri halinde yeryüzüne düşmesidir.

 Yağmur: Bir yağış biçimidir.

Yamaç kaynakları: Vadi yamaçları boyunca ard arda sıralanmış kaynaklardır.

Yar: Dimdik yamaçtır.

Yarımada: Üç tarafı denizlerle çevrili karar kütlesidir.

Yarmavadi: Akarsuyun sert kütleyi derinlemesine aşındırması sonucu oluşur.

Yatık yamaçlı vadi: Eğimin bir yamaçta azalması ve diğerinde arttığı vadi tipidir.

Yayla: Yüksek düzlüklerdir.

Yaz saati: İlkbahar ve yaz mevsiminizde güneş ışığından daha fazla yararlanabilmek için saatlerin bir saat ileri alınmasıdır.

Yaz soisti: 21 Haziran’a verilen isimdir.

Yengeç dönencesi: Kuzey Yarım Kürede güneş ışınlarının dik olarak geldiği en son noktadır.

Yer altı suyu: Yüzey sularının yeraltına sızarak geçirimli tabakada birikmesidir.

Yer şekilleri: Yeryüzündeki dağ, deniz, ova kabarık ve çukur yerlerine denir.

Yer yörüngesi: Yer’in Güneş etrafında dönerken takip ettiği yoldur.

Yerbilim: Jeoloji.

Yıldız: Ülkemize kuzeyden gelen ve soğuk etki yaratan rüzgârdır.

Yoğunlaşma: Atmosferdeki su buharının gaz halden sıvı ya da katı hale geçmesidir.

Yüksek basınç: Atmosferden aşağı doğru inip sonra yayılan basınç türüdür. Merkezden çevreye

                                            Z

Zelzele: Deprem

Zemin: Yeryüzünün yüzeyidir.

                                                                                              KAYNAKÇA: GENEL FİZİKİ COĞRAFYA

                                                                                                                     TÜRKİYE FİZİKİ COĞRAFYA

                                                                                                                          (Ders kitapları)

                                                                                                                      SÖZLÜK SAYISI:360

FALEZ OLUŞUMU

 

TÜRKİYE DE KIYI OKU  HARİTASI

 

 

 

 

TÜRKİYE  KIYI TİPLERİ HARİTASI

 

 

 

 

 

TÜRKİYE İLLER  HARİTASI

 

 

 

 

TÜRKİYE NİN ETKİLENDİĞİ LEVHALAR  HARİTASI

 

 

 

 

TÜRKİYE DE JEOTERMAL KAYNAKLAR HARİTASI